Kultura

Kurpie to region położony w północno-wschodniej części Mazowsza, nazwanej (wraz z Mazurami) przez Oskara Kolberga Mazowszem Starym, któremu poświęcił jeden z tomów swego monumentalnego dzieła Lud, jego zwyczaje, sposób życia, mowa, podania (...), pieśni, muzyka i tańce (Mazowsze T. IV). We wstępie pisał: Me masz podobno w Królestwie smutniejszej okolicy nad puszczę Myszeniecką (...). Me ujrzysz tam, jak tylko wydmy piaszczyste, obszerną przestrzeń ziemi lotnym piaskiem zasypaną i do uprawy mniej zdatną. Bagna błotniste i lasy nikczemne, bo na lichym gruncie nawet sosnowe drzewo tępo i krzywo rośnie. Obszar ten nazywany jest Puszczą Zieloną. Jego mieszkańcy już przez Kolberga określani byli Puszczakami lub Kurpiami. Nazwa Kurpie wywodzi się do łyczanego obuwia noszonego dawniej przez miejscową ludność. Jak pisał Oskar Kolberg nazwa ta: powstała wczasach, w których okoliczny lud mazowiecki zarzuciwszy łyczane obuwie i zapomniawszy, że sam chodził w kurpiach, zaczął kurpiami przezywać mieszkańców puszcz, którzy mając pod dostatkiem łyka, do ostatnich czasów zachowali stary obyczaj. Choć słowo "Kurp" miało niegdyś wydźwięk pejoratywny (oznaczało ubóstwo i niski status społeczny), zostało przyjęte przez mieszkańców tego regionu jako określenie własnej tożsamości etnicznej. Waleria Żarnochowa z dumą mawiała o sobie, że jest z krwi i kości kurpsianką. Życie puszczańskie wywarło wpływ na kulturę jej mieszkańców. W rzeźbie, wycinankach, w haftach pojawiają się motywy roślinne i zwierzęce, a charakterystyczne tańce kurpiowskie to m.in. konik, żuraw, wilczek, zajączek. Znalazło to także swój wyraz w pieśniach leśnych, długich, powolnych, wykonywanych mocnym, wysilonym (gardłowym) głosem. Taki sposób śpiewu, typowy dla kultur leśnych, spotykany jest w analogicznych gatunkach pieśniowych na Litwie, Białorusi i Ukrainie. więcej: o kulturze i tradycji Kurpi