Gmina Zbójna

Polska jest dużym rolniczym krajem posiadającym typowo wiejski krajobraz, jeden z ostatnich w Europie. Mieszkańcy wsi zachowali w części swoje zwyczaje i obrzędy, a duży obszar naszego kraju wpływa dodatkowo na znaczne zróżnicowanie poszczególnych regionów polski. Walory te, choć często niedostrzegane przez samych mieszkańców wsi, stanowią atrakcję dla mieszkańców miast, rodaków przybywających do ojczyzny, czy też zwykłych turystów z kraju i ze świata. Polska posiada także bardzo bogate dziedzictwo kulinarne, które najogólniej należy rozumieć jako produkty żywnościowe i potrawy, charakteryzujące się szczególnymi cechami jakościowymi, tradycyjnymi sposobami przyrządzania i wytwarzania, sięgającymi często odległej historii. Produkty te wytwarzane są głownie w małej skali przy wykorzystaniu specyficznych umiejętności i technologii, a także związane są z określonym obszarem geograficznym. W wielu gospodarstwach rolniczych przygotowywane są dania i przetwory, które trudno znaleźć w książkach kucharskich. Są to wielkie wartości kulturowe danego regionu i warto dbać, aby całkowicie nie zginęły. W sytuacji wzrastającego braku zaufania konsumentów do towarów żywnościowych produkowanych metodami przemysłowymi, produkty wytwarzane w małej skali, często w gospodarstwie rolnika, w oparciu o własne surowce, mogą stać się ważnym źródłem dodatkowego dochodu dla mieszkańców wsi. Produkt lokalny, regionalny i tradycyjny jest szansą dla małych społeczności i wielką atrakcją dla konsumentów. Zakupione przez turystów na festynie ludowym, targu lub w gospodarstwie produkty czy przetworzy, po degustacji uchodzą za wyjątkowe specjały. Często wyroby te chętnie przenoszone do ich domów, przez co rozpowszechnia się o nich dobra opinia. Można a nawet trzeba to wykorzystać. Watro poszukać w domowych zakamarkach i wypróbować dobry, ale zapomniany produkt z lokalnymi tradycjami. Z produktem regionalnym związana jest zwykle jakaś wyjątkowa historia. Często były przygotowywane na specjalne okazje: święta, wesela, chrzciny, uroczystości. Wymagały one sił i środków do ich przygotowania, czemu towarzyszyło powstawanie anegdot i opowieści. Wszystkie historyjki, opowiastki o produktach regionalnych są dodatkową atrakcją zarówno dla przypadkowych gości, jak i przybywających turystów, którzy pragną jak najwięcej dowiedzieć się i poznać miejsca, w których przebywają. Przybysze zapoznają się z miejscowymi produktami, produktami, jeśli to możliwe zabierają ze sobą surowce i przepisy jako swoistą atrakcję – pamiątkę z pobytu. Rozpowszechniają ich atrakcyjność, powtarzają anegdoty i ciekawostki, co sprzyja zainteresowaniu następnych gości. Dlatego też produkty tradycyjne o określonej jakości i pochodzeniu są coraz częściej poszukiwane. Osoba, a najlepiej grupa ludzi występująca o określenie wyrobu mianem produktu regionalnego powinna być z danym regionem związana i pracować nad wytwarzaniem tego produktu od pokoleń. Ideałem byłaby okoliczność, gdy opis produktu byłby dziełem tych, którzy potrafią ten wyrób wykonać i wykazać, że ich pradziadowie wytwarzali go tak samo. Ambicją władz i działaczy samorządowych jest zebranie możliwie największej ilości informacji o kulinarnych produktach lokalnych. Mogą one, bowiem stanowić wizytówkę wsi czy gminy. Celem zachowania tradycyjnych umiejętności w dziedzinie sztuki kulinarnej jest utrwalenie kurpiowskiej pamięć kulinarnej i uwrażliwienie lokalnej społeczności na wykorzystanie posiadanego dziedzictwa kulinarnego. Problemem otwartym pozostaje poszukiwanie naszych kurpiowskich lokalnych produktów lokalnych. Osoby, które zechciałyby podzielić się swoimi specjałami tradycyjnej kuchni kurpiowskiej proszone są nawiązanie kontaktu z redakcją pisma. Wspólnie podejmiemy próbę rozpowszechnienia i wypromowania Państwa produktu a z czasem przeprowadzimy procedurę zmierzającą do rejestracji produktów regionalnych pochodzących z naszej gminy. Gminny Ośrodek Kultury i osoby współpracujące z Ośrodkiem dokonały zgłoszenia szeregu produktów lokalnej kuchni kurpiowskiej do konkursu „Nasze kulinarne dziedzictwo” W V edycji w Wojewódzkim finale w Białostockim Muzeum Wsi 11 września 2005 r. Polska Izba Produktu Regionalnego i Lokalnego oraz Marszałek Województwa Podlaskiego przyznali dyplomy za zajęcie II miejsca Andrzejowi Lemańskiemu ze Zbójnej za „Nalewkę Kurpiowską z Deptanej”. III miejsce zajęła Pani Agnieszka Korwek z Piank za „Psiwo Kozicowe”, natomiast wyróżnienia otrzymała Anna Górak z Morgownik za potrawę „Gulon z Jełowcem”. Do finału wojewódzkiego w V edycji konkursu zakwalifikowało się 5 potraw lokalnych z pośród 11 zgłoszonych przez Gminny Ośrodek Kultury ze Zbójnej. Oprócz wyżej wymienionych w Białostockim Muzeum Wsi prezentowane były „Fafernuchy” przez Jadwigę Białobrzeską ze Zbójnej i „Kwas Chlebowy” przez Renatę Krajewską z Morgownik. Uczestnictwo w konkursie było okazją do promocji rękodzieła ludowego i walorów przyrodniczych naszej gminy, której stoisko prezentowało się wyjątkowo efektownie, ciesząc się dużym uznaniem organizatorów konkursu, członków jury oceniających potrawy i ekip telewizyjno - radiowych. Udowodniliśmy, że kurpiowska wieś nie musi być wyłącznie kojarzona z rolnictwem i ma dużo więcej do zaoferowania. Dotychczasowe działania i osiągnięcia, dość znaczone na forum województwa, pozwoliły nam zdobyć doświadczenie w promocji naszych potraw lokalnych. Chcemy kontynuować zgłaszanie innych potraw i produktów lokalnych do Polskiej Izby Produktu Regionalnego Lokalnego, ale do tego niezbędne jest zdobycie wiedzy na temat ich przygotowywania. Prosimy zatem naszych czytelników o udostępnienie oryginalnych przepisów na tradycyjne potrawy kurpiowskie.